تولید کنندگان سوخت کشتی در ایران
سوخت کشتی یا بانکر، نوعی سوخت فسیلی است که برای راندن موتور‌های دیزلی کشتی‌ها و ناوگان دریایی استفاده می‌شود. این سوخت از نفت خام تصفیه شده و دارای چگالی و گرانروی بالاتر از سوخت دیزل است. سوخت کشتی به دلیل داشتن ذخیره‌های زیاد و قیمت پایین‌تر از سوخت‌های دیگر، گزینه مناسبی برای صنعت حمل و نقل دریایی به شمار می‌آید.
با این حال، سوخت کشتی نقاط ضعف و چالش‌های خود را نیز دارد. یکی از مهمترین آن‌ها، تأثیر منفی این سوخت بر محیط زیست است. سوخت کشتی حاوی مقادیر زیادی گوگرد است که باعث تولید گاز دی اکسید گوگرد (SO۲) در هنگام احتراق می‌شود. این گاز باعث اسید باران، آلودگی هوا، بیماری‌های تنفسی و افزایش گلخانه‌ای می‌شود. براساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، حدود ۴۰۰ هزار نفر در سال ۲۰۱۵ به علت آلودگی هوای ناشی از سوخت کشتی جان خود را از دست داده‌اند.
به منظور کاهش آثار منفی سوخت کشتی بر محیط زیست، سازمان بین‌المللی دریانوردی (IMO) در سال ۲۰۱۶ تصمیم گرفت که از تاریخ ۱ ژانویه ۲۰۲۰، حداکثر میزان گوگرد قابل قبول در سوخت کشتی را از ۳. ۵ درصد به ۰. ۵ درصد کاهش دهد. این تغییر قابل توجه، باعث شده است که صنعت حمل و نقل دریایی با چالش‌های جدیدی روبرو شود. برخی از این چالش‌ها عبارتند از:
• افزایش قیمت سوخت کشتی با گوگرد کم که باعث افزایش هزینه‌های حمل و نقل می‌شود.
• کمبود ظرفیت تصفیه نفت خام برای تولید سوخت کشتی با گوگرد کم.
• نیاز به تجهیزات جانبی برای استفاده از سوخت کشتی با گوگرد بالا (HSFO) در حالی که مطابق با استاندارد‌های جدید باشد. این تجهیزات شامل سیستم‌های تصفیه دودکش هستند که باعث کاهش آلاینده‌های خروجی می‌شوند.
• انتخاب سوخت جایگزین مانند سوخت گازی مایع (LNG)، سوخت هیدروژن، سوخت الکتریکی و سوخت بیولوژیک که هر کدام مزایا و معایب خود را دارند.
با توجه به این چالش‌ها، تولیدکنندگان سوخت کشتی در ایران نیز مجبور به اقدامات و تغییرات لازم برای رعایت استاندارد‌های جدید شده‌اند. در این مقاله، قصد داریم به بررسی تولیدکنندگان سوخت کشتی در ایران و چالش‌ها و فرصت‌هایی که در این زمینه با آن‌ها روبرو هستند، خواهیم پرداخت.
تولیدکنندگان سوخت کشتی در ایران
براساس آمار سازمان انرژی اتمی، ایران در سال ۲۰۲۰ دارای ۱۵۶. ۸ میلیارد بشکه ذخیره نفت خام بوده و رتبه چهارم جهان را در این زمینه داراست. همچنین، ایران در همان سال، ۳. ۷ میلیون بشکه نفت خام را در روز تولید و ۲. ۳ میلیون بشکه آن را صادر کرده است. با توجه به این پتانسیل، ایران می‌تواند نقش مؤثری در بازار جهانی سوخت کشتی داشته باشد.
براساس گزارش شورای عالی اقتصاد، در حال حاضر تعدادی از پالایشگاه نفت در ایران فعال هستند که قابلیت تولید سوخت کشتی را دارند. این پالایشگاه‌ها عبارتند از:
• پالایشگاه نفت آبادان
• پالایشگاه نفت تبریز
• پالایشگاه نفت شیراز
• پالایشگاه نفت اصفهان
• پالایشگاه نفت بندرعباس
• پالایشگاه نفت لاوان
• پالایشگاه نفت تهران
• پالایشگاه نفت اراک
این پالایشگاه‌ها، بر اساس نوع و میزان سوخت کشتی که تولید می‌کنند، به دو دسته تقسیم می‌شوند:
• پالایشگاه‌هایی که فقط سوخت کشتی با گوگرد بالا (HSFO) تولید می‌کنند. این پالایشگاه‌ها عبارتند از: آبادان، تبریز، شیراز، اصفهان، بندرعباس، لاوان و تهران.
• پالایشگاه‌هایی که هم سوخت کشتی با گوگرد بالا و هم سوخت کشتی با گوگرد کم (VLSFO) تولید می‌کنند. این پالایشگاه‌ها عبارتند از: اراک و پارس.
به علاوه، برخی از پالایشگاه‌ها قصد دارند در آینده نزدیک، سوخت کشتی با گوگرد خیلی کم (ULSFO) را نیز به محصولات خود اضافه کنند.
چالش‌ها و فرصت‌های تولیدکنندگان سوخت کشتی در ایران
تولیدکنندگان سوخت کشتی در ایران با چالش‌ها و فرصت‌های مختلفی روبرو هستند که در این بخش به برخی از آن‌ها اشاره خواهیم کرد.
چالش‌ها
• تحریم‌های اقتصادی که بر علیه ایران توسط آمریکا و برخی از کشور‌های دیگر وضع شده است. این تحریم‌ها باعث شده است که دسترسی به بازار جهانی سوخت کشتی برای تولیدکنندگان ایرانی محدود شود. همچنین، تحریم‌ها باعث شده است که دسترسی به تجهیزات و فناوری‌های لازم برای بهبود فرآیند تولید و تصفیه سوخت کشتی برای تولیدکنندگان ایرانی دشوار شود.
• افزایش قیمت نفت خام که منبع اصلی تولید سوخت کشتی است. قیمت نفت خام در سال ۲۰۲۰ به دلایل مختلفی مانند کاهش تقاضا به علت شیوع ویروس کرونا، افزایش تولید به علت جنگ قیمت بین عربستان سعودی و روسیه و افزایش ذخیره به علت کمبود ظرفیت ذخیره‌سازی، شدیداً نوسان داشت. قیمت نفت خام در مارس ۲۰۲۰ به کمترین سطح خود در ۱۸ سال گذشته رسید و درآوریل ۲۰۲۰ به منفی رفت. این نوسانات باعث شده است که تولیدکنندگان سوخت کشتی در ایران باعدم قطعیت و کاهش سود مواجه شوند.
• کاهش تقاضا برای سوخت کشتی با گوگرد بالا (HSFO) که بیشترین محصول تولید شده توسط پالایشگاه‌های ایرانی است. با ورود استاندارد جدید IMO ۲۰۲۰، بسیاری از کشتی‌ها و ناوگان‌های دریایی تمایل دارند از سوخت کشتی با گوگرد کم (VLSFO) یا سوخت جایگزین استفاده کنند. این امر باعث شده است که قیمت و بازار سوخت کشتی با گوگرد بالا (HSFO) کاهش یابد و تولیدکنندگان ایرانی مجبور شوند به دنبال راه حل‌های جدید برای بهره وری و تنوع محصولات خود باشند.
فرصت‌ها
• افزایش تقاضا برای سوخت کشتی با گوگرد کم (VLSFO) که مطابق با استاندارد جدید IMO ۲۰۲۰ است. این سوخت دارای قیمت و بازار بالاتری نسبت به سوخت کشتی با گوگرد بالا (HSFO) است و مورد توجه بسیاری از کشتی‌ها و ناوگان‌های دریایی قرار دارد. تولیدکنندگان ایرانی می‌توانند با بهره‌گیری از ظرفیت و تجهیزات خود، سوخت کشتی با گوگرد کم (VLSFO) را تولید و عرضه کنند و بهره وری و سود خود را افزایش دهند.
• افزایش تقاضا برای سوخت جایگزین مانند سوخت گازی مایع (LNG)، سوخت هیدروژن، سوخت الکتریکی و سوخت بیولوژیک که دارای آلودگی کمتر و قابل پذیرش‌تر برای محیط زیست هستند. این سوخت‌ها دارای پتانسیل رشد بالایی در بازار جهانی هستند و مورد علاقه بسیاری از کشتی‌ها و ناوگان‌های دریایی خصوصاً در منطقه خلیج فارس هستند. تولیدکنندگان ایرانی می‌توانند با بهره‌گیری از منابع غنی گاز و هیدروژن خود، به تولید و عرضه این سوخت‌ها بپردازند و نقش پر رنگ‌تری در بازار جهانی سوخت کشتی داشته باشند.
• افزایش تقاضا برای سرویس دهی به کشتی‌های مجهز به سیستم‌های تصفیه دودکش (Scrubber) که هم سوخت کشتی با گوگرد بالا (HSFO) استفاده می‌کنند و هم سوخت کشتی با گوگرد کم (VLSFO) را تقاضا می‌کنند. این کشتی‌ها نیاز به تأمین سوخت مناسب و مطابق با نوع سیستم تصفیه دودکش خود دارند. تولیدکنندگان ایرانی می‌توانند با ارائه سرویس‌های متنوع و با کیفیت به این کشتی‌ها، مزیت رقابتی خود را افزایش دهند.
نتیجه‌گیری
سوخت کشتی یکی از محصولات مهم و پر درآمد صنعت نفت و پالایش ایران است که با تغییرات جدید در استاندارد‌های جهانی، چالش‌ها و فرصت‌های جدیدی را برای تولیدکنندگان ایرانی به همراه دارد. تولیدکنندگان سوخت کشتی در ایران می‌توانند با بهره‌گیری از پتانسیل و ظرفیت خود، سوخت‌های مطابق با استاندارد‌های جدید را تولید و عرضه کنند و همچنین به تولید و عرضه سوخت‌های جایگزین و سرویس دهی به کشتی‌های مجهز به سیستم‌های تصفیه دودکش بپردازند. این اقدامات می‌توانند باعث افزایش بهره وری، سود، بازار و نقش تولیدکنندگان سوخت کشتی در ایران شوند.این پالایشگاه‌ها، بر اساس نوع و میزان سوخت کشتی که تولید می‌کنند، به دو دسته تقسیم می‌شوند:
• پالایشگاه‌هایی که فقط سوخت کشتی با گوگرد بالا (HSFO) تولید می‌کنند. این پالایشگاه‌ها عبارتند از: آبادان، تبریز، شیراز، اصفهان، بندرعباس، لاوان و تهران.
• پالایشگاه‌هایی که هم سوخت کشتی با گوگرد بالا و هم سوخت کشتی با گوگرد کم (VLSFO) تولید می‌کنند. این پالایشگاه‌ها عبارتند از: اراک و پارس.
به علاوه، برخی از پالایشگاه‌ها قصد دارند در آینده نزدیک، سوخت کشتی با گوگرد خیلی کم (ULSFO) را نیز به محصولات خود اضافه کنند.
چالش‌ها و فرصت‌های تولیدکنندگان سوخت کشتی در ایران
تولیدکنندگان سوخت کشتی در ایران با چالش‌ها و فرصت‌های مختلفی روبرو هستند که در این بخش به برخی از آن‌ها اشاره خواهیم کرد.
چالش‌ها
• تحریم‌های اقتصادی که بر علیه ایران توسط آمریکا و برخی از کشور‌های دیگر وضع شده است. این تحریم‌ها باعث شده است که دسترسی به بازار جهانی سوخت کشتی برای تولیدکنندگان ایرانی محدود شود. همچنین، تحریم‌ها باعث شده است که دسترسی به تجهیزات و فناوری‌های لازم برای بهبود فرآیند تولید و تصفیه سوخت کشتی برای تولیدکنندگان ایرانی دشوار شود.
• افزایش قیمت نفت خام که منبع اصلی تولید سوخت کشتی است. قیمت نفت خام در سال ۲۰۲۰ به دلایل مختلفی مانند کاهش تقاضا به علت شیوع ویروس کرونا، افزایش تولید به علت جنگ قیمت بین عربستان سعودی و روسیه و افزایش ذخیره به علت کمبود ظرفیت ذخیره‌سازی، شدیداً نوسان داشت. قیمت نفت خام در مارس ۲۰۲۰ به کمترین سطح خود در ۱۸ سال گذشته رسید و درآوریل ۲۰۲۰ به منفی رفت. این نوسانات باعث شده است که تولیدکنندگان سوخت کشتی در ایران باعدم قطعیت و کاهش سود مواجه شوند.
• کاهش تقاضا برای سوخت کشتی با گوگرد بالا (HSFO) که بیشترین محصول تولید شده توسط پالایشگاه‌های ایرانی است. با ورود استاندارد جدید IMO ۲۰۲۰، بسیاری از کشتی‌ها و ناوگان‌های دریایی تمایل دارند از سوخت کشتی با گوگرد کم (VLSFO) یا سوخت جایگزین استفاده کنند. این امر باعث شده است که قیمت و بازار سوخت کشتی با گوگرد بالا (HSFO) کاهش یابد و تولیدکنندگان ایرانی مجبور شوند به دنبال راه حل‌های جدید برای بهره وری و تنوع محصولات خود باشند.
فرصت‌ها
• افزایش تقاضا برای سوخت کشتی با گوگرد کم (VLSFO) که مطابق با استاندارد جدید IMO ۲۰۲۰ است. این سوخت دارای قیمت و بازار بالاتری نسبت به سوخت کشتی با گوگرد بالا (HSFO) است و مورد توجه بسیاری از کشتی‌ها و ناوگان‌های دریایی قرار دارد. تولیدکنندگان ایرانی می‌توانند با بهره‌گیری از ظرفیت و تجهیزات خود، سوخت کشتی با گوگرد کم (VLSFO) را تولید و عرضه کنند و بهره وری و سود خود را افزایش دهند.
• افزایش تقاضا برای سوخت جایگزین مانند سوخت گازی مایع (LNG)، سوخت هیدروژن، سوخت الکتریکی و سوخت بیولوژیک که دارای آلودگی کمتر و قابل پذیرش‌تر برای محیط زیست هستند. این سوخت‌ها دارای پتانسیل رشد بالایی در بازار جهانی هستند و مورد علاقه بسیاری از کشتی‌ها و ناوگان‌های دریایی خصوصاً در منطقه خلیج فارس هستند. تولیدکنندگان ایرانی می‌توانند با بهره‌گیری از منابع غنی گاز و هیدروژن خود، به تولید و عرضه این سوخت‌ها بپردازند و نقش پر رنگ‌تری در بازار جهانی سوخت کشتی داشته باشند.
• افزایش تقاضا برای سرویس دهی به کشتی‌های مجهز به سیستم‌های تصفیه دودکش (Scrubber) که هم سوخت کشتی با گوگرد بالا (HSFO) استفاده می‌کنند و هم سوخت کشتی با گوگرد کم (VLSFO) را تقاضا می‌کنند. این کشتی‌ها نیاز به تأمین سوخت مناسب و مطابق با نوع سیستم تصفیه دودکش خود دارند. تولیدکنندگان ایرانی می‌توانند با ارائه سرویس‌های متنوع و با کیفیت به این کشتی‌ها، مزیت رقابتی خود را افزایش دهند.
نتیجه‌گیری
سوخت کشتی یکی از محصولات مهم و پر درآمد صنعت نفت و پالایش ایران است که با تغییرات جدید در استاندارد‌های جهانی، چالش‌ها و فرصت‌های جدیدی را برای تولیدکنندگان ایرانی به همراه دارد. تولیدکنندگان سوخت کشتی در ایران می‌توانند با بهره‌گیری از پتانسیل و ظرفیت خود، سوخت‌های مطابق با استاندارد‌های جدید را تولید و عرضه کنند و همچنین به تولید و عرضه سوخت‌های جایگزین و سرویس دهی به کشتی‌های مجهز به سیستم‌های تصفیه دودکش بپردازند. این اقدامات می‌توانند باعث افزایش بهره وری، سود، بازار و نقش تولیدکنندگان سوخت کشتی در ایران شوند.
برای مطالعه مقالات بیشتر و یا آشنایی با محصولات پتروپالایش نیک یزد از صفحات دیگر سایت نیز دیدن کنید.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگو شرکت کنید؟نظری بدهید!