محصول مرکاپتان زدایی شده
عموماً ترکیبات آلی استخراج شده از منابع زیرزمینی دارای ترکیبات بالایی از مرکاپتان هستند. مرکاپتان‌ها نوعی از سولفیدهای آلی هستند که بوی بسیار نامطبوع و ناخوشایند داشته، خوردنگی و سمیت برای موجودات زنده و محیط زیست ایجاد می‌کنند و باعث کاهش کیفیت نهایی محصول می‌شوند.
گروه‌های مختلف مرکاپتان‌ها متشکل از سمی‌ترین و فرارترین آن‌ها(متیل و اتیل مرکاپتان با وزن مولکولی کم) تا مرکاپتان‌های سنگین(با زنجیره هیدروکربنی شاخه‌دار) می‌باشند. با توجه به خورنده بودن این مواد و اثرات جانبی بر تأسیسات پالایشی و همچنین سمیت آن‌ها، مرکاپتان‌ها جزو اولین موادی هستند که در پالایشگاه‌ها سعی در تصفیه و پالایش آن‌ها می‌شود.
خوراک مورد استفاده شرکت پتروپالایش نیک یزد از میعانات‌گازی استحصال شده میدان گازی پارس جنوبی می‌باشد که این نوع میعانات‌گازی حاوی مقادیر بالایی از ترکیبات مضر از انواع مرکاپتان‌ها(RSH) می‌باشد.
به منظور حل این معضل، شرکت پتروپالایش نیک یزد در راستای صیانت و حفاظت از محیط زیست و همچنین پایبندی به تعهدات خود در تولید محصول با کیفیت، اقدام به توسعه فرآیندهای جدید مرکاپتان‌زدایی و سازگار با محیط زیست نموده که این امر موجب توسعه و راه‌اندازی واحد مرکاپتان‌زدایی میعانات گازی توسط تیم تحقیق و توسعه خود و همچنین موفق به دریافت گواهی ثبت اختراع این فرآیند جدید و سازگار با محیط زیست گردیده است.
ثبت حق اختراع
سرانجام حق اختراع شرکت پتروپالایش نیک یزد با عنوان “فرآیند مرکاپتان‌زدایی میعانات گازی به صورت ناپیوسته” با شماره ۱۰۴۹۶۶ در تاریخ ۱۴۰۰/۰۵/۱۳ در سازمان ثبت اسناد و املاک کشور به ثبت رسید است.
محل تاسیس و ظرفیت واحد مرکاپتان‌زدایی
شرکت پتروپالایش نیک یزد
واحد مرکاپتان‌زدایی شرکت پتروپالایش نیک یزد در منطقه بیدخون واقع در فنس منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس و در محدوده سکوی بارگیری فاز ۶ و ۷ و ۸ پارس جنوبی و با هدف اتصال خط لوله به خوراک میعانات گازی در سال ۱۴۰۰ تاسیس گردید . ظرفیت این واحد مرکاپتان‌زدایی ۵۰۰۰ بشکه میعانات گازی در روز می‌باشد.
فرآیند مورد استفاده در واحد مرکاپتان‌زدایی
شرکت پتروپالایش نیک یزد
فرآیند مرکاپتان‌زدایی میعانات گازی در پترو پالایش نیک یزد، درون يك مخزن به صورت ناپيوسته (Batch) در دما و فشار محيط (بيشينه دمای °C35) و در حضور کاتالیست‌های مختلف انجام می‌شود. در این فرآیند با استفاده از کاتالیست، مرکاپتان‌های سبک حذف و مرکاپتان‌های سنگین به دی سولفیدها تبدیل می‌شوند.
اکسیداسیون کاتالیستی مرکاپتان‌ها در حضور کاتالیست‌ها، مهم‌ترین روش پالایش فرآورده‌های نفتی از مرکاپتان‌ها می‌باشد که در آن ترکیبات مرکاپتانی به ترکیبات دی‌سولفید سنگین‌تر، بی بو و غیرسمی تبدیل می‌شوند. نتایج تحقیقات نشان می‌دهد که این فرآیند قابلیت بالایی جهت کاهش میزان ترکیبات مرکاپتان از میعانات گازی دارد و کاهش مرکاپتان را تا استانداردهای زیست محیطی و بین‌المللی امکان‌پذیر می‌سازد.
